Jak tworzyć informacje o zawodach funkcjonujących na rynku pracy?

Są symbolami rodzaju schorzenia, które ma decydujący wpływ na to, do jakich prac osoba niepełnosprawna może być kierowana, a do jakich nie powinna ze względu na jej zdrowie i skuteczność pracy na danym stanowisku. Podstawowe kody niepełnosprawności:

01-U upośledzenie umysłowe,
02-P choroby psychiczne,
03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu,
04-O choroby narządu wzroku,
05-R upośledzenie narządu ruchu,
06-E epilepsja,
07-S choroby układu oddechowego i krążenia,
08-T choroby układu pokarmowego,
09-M choroby układu moczowo-płciowego,
10-N choroby neurologiczne,
11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego,
12-C całościowe zaburzenia rozwojowe.

Zastosowanie:

• W opisywaniu zbioru informacji o zawodzie:
  
  • 4.4 – Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie

Przykład zastosowania w opisie – zawód doradca zawodowy:

W zawodzie doradca zawodowy możliwe jest zatrudnienie osób niepełnosprawnych.

Warunkiem niezbędnym do zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie doradcy zawodowego jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z niewielką dysfunkcją kończyn górnych (05-R), która nie wyklucza pracy przy komputerze; wymagane jest wówczas dostosowanie sprzętu komputerowego; z niewielką dysfunkcja kończyn dolnych (05-R) – wymagane jest wówczas wyposażenie stanowiska w uchwyty, poręcze, regulowaną wysokość krzesła, podnóżka i inne udogodnienia; poruszające się na wózkach inwalidzkich (05-R) – wymagany jest wówczas odpowiedni dobór stanowiska bądź ograniczenie lub zmodyfikowanie zakresu pracy w celu umożliwienia wykonywania zadań w pozycji siedzącej,
• z wadami i dysfunkcją wzroku (04-O), w przypadku możliwości skorygowania ich szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi,
• z dysfunkcją narządu słuchu (03-L) – pod warunkiem, że niepełnosprawność ta jest możliwa do skorygowania za pomocą aparatów słuchowych,
• z epilepsją (06-E) – osoby takie mogą wykonywać zawód na wybranych stanowiskach pracy, pod warunkiem, że napady padaczkowe występują sporadycznie i są sygnalizowane przez aurę, występują głównie wieczorem lub w nocy, nie powodują zbytniego zmęczenia i stosunkowo szybko następuje regeneracja sił po ich wystąpieniu, a przebieg choroby nie prowadzi do charakteropatii padaczkowej. Mogą być one zatrudnione warunkowo, po racjonalnym ograniczeniu zakresu zadań do sytuacji, w których możliwy jest stały nadzór i ewentualna szybka pomoc, a stanowisko pracy nie stwarza potencjalnych zagrożeń w przypadku emisji choroby.

Jest to układ wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych niezbędnych do wykonywania, w ramach wydzielonego zakresu pracy w zawodzie zestawu zadań zawodowych. Posiadanie jednej lub kilku kompetencji zawodowych powinno umożliwić zatrudnienie na co najmniej jednym stanowisku pracy w zawodzie..

Zastosowanie:

• W opisywaniu zbioru informacji o zawodzie:
  
  • 3.2 – Kompetencja zawodowa Kz1
  • 3.3 – Kompetencja zawodowa Kz2
  • 3.4 – Kompetencja zawodowa Kzn
• Powiązanie (pośrednie) z opisem zbioru informacji:
  
  • 2.2 – Opis pracy i sposobu jej wykonywania

Przykład zastosowania w opisie – zawód doradca zawodowy:

Kompetencja zawodowa Kz1: Świadczenie usług doradztwa zawodowego dla dzieci i młodzieży obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Są to kompetencje (połączenie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych) integracji społecznej i zatrudnienia potrzebne w życiu zawodowym i pozazawodowym oraz do bycia aktywnym obywatelem. Na potrzeby opracowania informacji o zawodach wyróżniono 9 kompetencji, które zostały wybrane i pogrupowane ze zbioru 15 kompetencji kluczowych wyodrębnionych w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − Projekt PIAAC prowadzonym cyklicznie przez OECD.

Zastosowanie:

• W opisywaniu zbioru informacji o zawodzie:
  
  • 3.6 – Profil kompetencji kluczowych dla zawodu
• Powiązanie (pośrednie) z opisami zbiorów informacji:
  
  • 2.4 – Wymagania psychofizyczne i zdrowotne
  • 3.5 – Kompetencje społeczne

Przykład zastosowania w opisie – zawód doradca zawodowy:

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rysunek poniżej) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu doradca zawodowy.

Profil kompetencji kluczowych dla zawodu doradca zawodowy

Jest to rozwinięta w toku uczenia się zdolność kształtowania własnego rozwoju oraz autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w życiu zawodowym i społecznym, z uwzględnieniem etycznego kontekstu własnego postępowania.

Zastosowanie:

• W opisywaniu zbioru informacji o zawodzie:
  
  • 3.5 – Kompetencje społeczne
• Powiązanie (pośrednie) z opisami zbiorów informacji:
  
  • 2.4 – Wymagania psychofizyczne i zdrowotne
  • 3.6 – Profil kompetencji kluczowych dla zawodu

Przykład zastosowania w opisie – zawód doradca zawodowy:

Pracownik w zawodzie doradca zawodowy powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za skutki podejmowanych działań związanych z pełnioną rolą społeczną, która obejmuje pobudzanie motywacji i ustawicznego rozwoju jednostki w kontekście wyborów edukacyjnych i/lub zawodowych, stymulowanie kreatywnych postaw wobec rzeczywistości i zmian w życiu.
• Wykonywania samodzielnie usług doradztwa zawodowego dla klientów indywidualnych i grupowych.
• Kierowania się zasadami etyki zawodowej opartej na dostępności, dobrowolności, równości, swobodzie wyboru zawodu i miejsca pracy, poufności i ochrony danych osobowych.
• Przestrzegania zasad profesjonalizmu zawodowego, rzetelności w udzielaniu informacji i porad.
• Prezentowania właściwej postawy nacechowanej empatią i asertywnością względem radzących się w procesie wspierania ich rozwoju edukacyjnego i/lub zawodowego.
• Prezentowania właściwych wzorów postawy proaktywnej i współpracy w środowisku pracy i poza nim.
• Podnoszenia własnych kompetencji w zakresie wykonywanych zadań zawodowych przypisanych doradcy zawodowemu, w tym nowych regulacji, trendów, procesów i teorii dotyczących obszaru doradztwa zawodowego.
• Oceniania i weryfikowania jakości świadczonych usług doradztwa zawodowego.

Oznacza zestaw efektów uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych nabytych w edukacji formalnej, edukacji pozaformalnej lub poprzez uczenie się nieformalne, zgodnych z ustalonymi dla danej kwalifikacji wymaganiami, których osiągnięcie zostało sprawdzone w procesie walidacji oraz formalnie potwierdzone przez uprawniony podmiot certyfikujący. W Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji wyodrębniono 4 rodzaje kwalifikacji: pełne, cząstkowe, rynkowe i uregulowane.

Zastosowanie:

• W opisywaniu zbioru informacji o zawodzie:
  
  • 2.5 – Wykształcenie, tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie
  • 3.7 – Powiązanie kompetencji zawodowych z opisami poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji oraz Sektorowej Ramy Kwalifikacji
  • 5 – Odniesienie do Europejskiej klasyfikacji umiejętności/kompetencji, kwalifikacji i zawodów (ESCO)

Przykład zastosowania w opisie – zawód doradca zawodowy:

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Obecnie (2018 r.) do podjęcia pracy w zawodzie doradca zawodowy wymagane jest wykształcenie wyższe I lub II stopnia, przy czym w placówkach systemu oświaty (np. w szkole) posiadanie wyższego wykształcenia łącznie z przygotowaniem pedagogicznym jest wymogiem obligatoryjnym.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Obecnie (2018 r.) minimalne wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania pracy na stanowisku doradca zawodowy w urzędach pracy oraz OHP regulowane są odpowiednimi przepisami prawnymi:

• Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (dotyczy doradców zawodowych zatrudnionych w urzędach pracy),
• Rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w niektórych państwowych jednostkach budżetowych (dotyczy OHP).

Zgodnie z powyższymi rozporządzeniami od osoby zatrudnionej na stanowisku doradca zawodowy wymagane jest posiadanie:

• dyplomu ukończenia studiów wyższych o odpowiednim kierunku umożliwiającym wykonywanie zadań na stanowisku oraz tytułu zawodowego licencjat lub magister,
• świadectwa pracy potwierdzającego roczne doświadczenie zawodowe w zakresie poradnictwa zawodowego.

Podjęcie pracy na stanowisku nauczyciel-doradca zawodowy ułatwia posiadanie:

• dyplomu ukończenia studiów I lub II stopnia na kierunku doradztwo zawodowe lub pedagogika pracy i posiadanie odpowiednio tytułu licencjata lub magistra,
• świadectwa ukończenia studiów podyplomowych w zakresie doradztwa zawodowego,
• potwierdzonych kwalifikacji do zajmowania stanowiska nauczyciela-doradcy zawodowego (dotyczy doradcy zawodowego zatrudnionego w szkole i prowadzącego zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego).

Dodatkowymi atutami przy zatrudnianiu doradcy zawodowego są m.in.:

• suplement dla absolwentów szkół wyższych – Europass (w języku polskim i angielskim), wydawany na prośbę zainteresowanego przez szkoły wyższe razem z dyplomem ukończenia studiów,

• dyplom ukończenia studiów na kierunku psychologia (umożliwia stosowanie testów psychologicznych),

• certyfikaty i zaświadczenia potwierdzające nabycie uprawnień do stosowania narzędzi i metod dotyczących posługiwania się m.in. testami diagnozującymi predyspozycje zawodowe,

• prawo jazdy kategorii B,

• certyfikat potwierdzający znajomość języka migowego do pracy z osobami niesłyszącymi