Jak tworzyć informacje o zawodach funkcjonujących na rynku pracy?

Instytucje Rynku Pracy, w tym Publiczne Służby Zatrudnienia, w ramach świadczonych usług korzystają z różnych materiałów zawodoznawczych, jednakże większość z nich nie nadąża za dynamicznie zmieniającymi się treściami pracy i zmianami w regulacjach prawnych. Poza tym nie są one dostępne w jednym miejscu i brakuje powszechnie uznanego modelu informacji o zawodach oraz metodologii ich opracowywania, która pozwalałaby na stworzenie kompleksowego narzędzia dla pracowników IRP integrującego dotychczasowe różne sposoby tworzenia informacji o zawodach. Ponadto istniejące materiały opisujące zawody funkcjonujące na rynku pracy nie są powiązane z nowymi rozwiązaniami systemowymi takimi jak: Europejska klasyfikacja umiejętności/kompetencji, kwalifikacji i zawodów (ESCO – European Skills/Competences, Qualifications and Occupations) oraz ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 986 z późn. zm.).

Oddawany do rąk użytkownika kurs został przygotowany w projekcie PO WER Rozwijanie, uzupełnianie i aktualizacja informacji o zawodach oraz jej upowszechnianie za pomocą nowoczesnych narzędzi komunikacji – INFODORADCA+, w ramach którego starano się odpowiedzieć na ww. wyzwania. Nowy sposób opisywania i prezentowania informacji o zawodach wypełnia istniejącą lukę i zastępuje zdezaktualizowany zbiór materiałów zgromadzonych w starym systemie informatycznym „Doradca 2000”.

Docelowo zbiory informacji dla co najmniej 1000 zawodów będą dostępne w bazie danych na Wortalu PSZ (http://psz.praca.gov.pl/). Będą one wykorzystywane głównie do wspierania klientów IRP, a w szczególności PSZ w ramach świadczonych usług indywidualnych i grupowych, m.in. w zakresie:

• skutecznego podejmowania decyzji dotyczących wyboru zawodu, pracy/zatrudnienia,
• nabywania nowych lub rozszerzania już posiadanych kompetencji zawodowych,
• zmiany kwalifikacji zawodowych zgodnie z potrzebami rynku pracy,
• dopasowywania treści szkoleń kontraktowanych przez urzędy pracy na potrzeby rynku pracy.

Model informacji o zawodzie, do którego odwołujemy się w niniejszym kursie, został oparty na fundamencie modelu standardu kompetencji zawodowych opracowanym w latach 2011–2013 w ramach projektu PO KL Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców.

Kurs powstał na podstawie podręcznika "Jak tworzyć informacje o zawodach funkcjonujących na rynku pracy?", który też jest jednym z produktów projektu INFODORADCA+. Kurs obejmuje swym zakresem:

• Wprowadzenie do obsługi kursu wraz z informacjami o projekcie
• MODUŁ I zawierający wstęp do problematyki tworzenia informacji o zawodach funkcjonujących na rynku pracy (model informacji o zawodach)
• MODUŁ II obejmujący projektowanie informacji o zawodzie na przykładzie opisu dla zawodu Doradca zawodowy 242304 (zalecenia metodyczne oraz metodologia opracowywania informacji o zawodach)
• MODUŁ III opisujący redakcję, walidację i akceptację informacji o zawodzie przed wprowadzeniem do bazy danych na Wortalu PSZ (metodologia opracowywania informacji o zawodach)

Informacje o zawodach przygotowane z wykorzystaniem niniejszego kursu dostarczać będą wiedzy zawodoznawczej odnoszącej się do gospodarki, edukacji, rynku pracy i zatrudnienia.

Tworzenie informacji dla zawodu ujętego w Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 227) powinno być dziełem wielu osób – ekspertów zaangażowanych w ten proces. Osoby te powinny posiadać niezbędne doświadczenie branżowe odnoszące się do danego zawodu lub grupy zawodów oraz kompetencje metodologiczne związane z projektowaniem informacji o zawodzie.

Aby wzmocnić te kompetencje, opracowano niniejszy kurs, którego głównym celem jest wspieranie osób, które będą tworzyć informacje o zawodach funkcjonujących na rynku pracy.

Zbiory informacji o zawodach to również otwarty zasób edukacyjny i narzędzie wsparcia dostępne dla różnych grup interesariuszy m.in. do:

• wspomagania poradnictwa i doradztwa zawodowego,
• tworzenia i aktualizacji ofert szkoleniowych dla rynku pracy,
• dostosowania oferty kształcenia zawodowego do wymagań rynku pracy,
• tworzenia i aktualizacji opisów stanowisk pracy,
• kreowania nowych kwalifikacji rynkowych wprowadzanych do Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji.

Kurs jest przystępny dla każdego potencjalnego twórcy informacji o zawodzie również jako materiał do samouczenia się. Załączony przykład informacji o zawodzie doradca zawodowy, wzorce formularzy i dokumentów stosowane przy ich tworzeniu oraz wskazówki metodyczne i zalecenia dla zespołów eksperckich stanowią swoistego rodzaju godny polecenia przykład dobrej praktyki.

Mimo tego, że ilość treści do zapoznania się, a także liczba wskazówek do praktycznego stosowania jest znacząca, nie jest potrzebne żadne specjalne przygotowanie do korzystania z podręcznika. Jednakże dostęp do komputera i Internetu warunkuje jego efektywne wykorzystanie, zwłaszcza w tych zbiorach informacji o zawodzie, gdzie odwołujemy się do zasobów i treści dostępnych w sieci.

Wyrażamy nadzieję, że kurs ułatwi twórcom informacji o zawodach, jak również pracownikom PSZ oraz innym grupom odbiorców opracowywanie nowych i aktualizację już istniejących zasobów informacji oraz przyczyni się do tego, że informacje te będą ogólnodostępne, aktualne i spójne pod względem struktury oraz oferowanych treści.

Dzięki temu możliwe będzie sukcesywne zasilanie bazy danych informacji o zawodach na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia oraz jej efektywne wykorzystywanie.

Kurs powstał na podstawie wydania II Podręcznika, które zostało poprawione w wyniku wprowadzonych, w uzgodnieniu z MRPiPS oraz MEN, zmian dotyczących Powiązania kompetencji zawodowych z opisami poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji oraz Sektorowej Ramy Kwalifikacji (punkt 3.7 w modelu informacji o zawodzie).

Ponadto doprecyzowane i uzupełnione zostały zalecenia metodyczne dla zespołów eksperckich uczestniczących w opracowywaniu informacji o zawodach, jako efekt doświadczeń uzyskanych podczas realizacji pierwszego etapu prac w projekcie INFODORADCA+.