Informacje o zawodach powinny być tworzone w oparciu o słownik pojęć, który stanowi punkt odniesienia dla zespołów eksperckich uczestniczących w projektowaniu materiałów zawodoznawczych.
Proponowany w niniejszym kursie słownik w głównej mierze korzysta z systemu pojęć właściwych dla opisu krajowych standardów kompetencji zawodowych opracowanych w latach 2011−2013 w ramach projektu PO KL Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców. Ten system pojęć został rozszerzony o wybrane definicje terminów ujęte w ustawie o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji – ZSK (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 986, z późn. zm.) oraz innych publikacjach związanych z zawodoznawstwem.
Wiedza podstawowa
Słownik zawiera zbiór podstawowych pojęć oraz ich definicje stosowane w informacji o zawodach. Przy każdej definicji wskazano również numer zbioru informacji (występujący w modelu informacji o zawodzie), z którą dane pojęcie (termin) ma bezpośredni lub pośredni związek.
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje awansu – pionowy oraz poziomy. Awans pionowy oznacza zmianę stanowiska na wyższe w hierarchii przedsiębiorstwa/organizacji oraz przyznanie wyższego wynagrodzenia i poszerzenie uprawnień, np. awans polegający na osiągnięciu wyższego stopnia wymagań formalnych w policji, w wojsku, mianowanie na wyższy stopień – awans nauczycielski. Awans poziomy oznacza zmianę stanowiska niepociągającą za sobą zmiany pozycji pracownika w hierarchii firmy, np. objęcie dodatkowego stanowiska przez pracownika, powierzenie nowych zadań, rozszerzenie uprawnień i zakresu podejmowanych decyzji.
Przykład zastosowania w opisie – zawód doradca zawodowy:
2.6.Możliwości rozwoju zawodowego, awansu i potwierdzania kompetencji
Możliwości rozwoju zawodowego i awansu
Pracownik w zawodzie doradca zawodowy ma możliwość:
rozpocząć pracę od stanowiska stażysty doradcy zawodowego lub pracować pod nadzorem bardziej doświadczonego doradcy, a następnie wraz z nabywaniem doświadczenia zawodowego awansować na samodzielne stanowisko doradcy zawodowego,
po nabyciu dalszego doświadczenia zawodowego, kompetencji organizacyjnych i w obszarze kierowania ludźmi awansować na stanowisko kierownicze średniego szczebla, np.: kierownik zespołu, wydziału/działu/centrum, a następnie na stanowisko kierownicze wyższego szczebla, np.: zastępca dyrektora, dyrektor instytucji,
doskonalić swoje umiejętności, uczestnicząc w krajowych i międzynarodowych branżowych szkoleniach, seminariach, konferencjach, wizytach studyjnych38,
rozszerzać swoje kompetencje zawodowe poprzez kształcenie i potwierdzanie kwalifikacji w zawodach pokrewnych, w tym podejmując studia podyplomowe w obszarach pokrewnych lub komplementarnych m.in. w zakresie coachingu6, doradztwa personalnego7, zarządzania zasobami ludzkimi (ZZL)42, pośrednictwa pracy19 itp.,
założyć i prowadzić działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług związanych z doradztwem zawodowym.
Osoby zatrudnione na stanowisku nauczyciela-doradcy zawodowego w placówkach systemu oświaty, w tym w szkołach, awansują zgodnie z zasadami zawartymi w Karcie Nauczyciela. Ścieżka awansu zawodowego nauczyciela obejmuje następujące stopnie: nauczyciel stażysta, nauczyciel kontraktowy, nauczyciel mianowany, nauczyciel dyplomowany. Uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego wymaga posiadania odpowiedniego stażu pracy, udokumentowanego dokształcania w postaci certyfikatów i zaświadczeń z kursów i szkoleń oraz pozytywnej oceny z egzaminu, wydanej przez komisję egzaminacyjną. Stopień awansu zawodowego nadawany jest w drodze decyzji administracyjnej.
