Jak tworzyć informacje o zawodach funkcjonujących na rynku pracy?

Opis poziomów kwalifikacji funkcjonujących w danym sektorze lub branży; poziomy Sektorowych Ram Kwalifikacji odpowiadają odpowiednim poziomom Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Zastosowanie:

• Nie ma bezpośredniego zastosowania w opisywaniu zbiorów informacji, ale jest powiązany ze zbiorem informacji o zawodzie:
  
  • 3.7 – Powiązanie kompetencji zawodowych z opisami poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji oraz Sektorowej Ramy Kwalifikacji

Przykład zastosowania w opisie – zawód doradca zawodowy:

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie doradca zawodowy nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Są to sprawności związane z funkcjonowaniem narządów zmysłów (wzroku, słuchu, smaku, powonienia, dotyku) oraz narządu ruchu (sprawność rąk, precyzja ruchów rąk, sprawność nóg, koordynacja wzrokowo-ruchowa itp.).

Zastosowanie:

• W opisywaniu zbioru informacji o zawodzie:
  
  • 2.4 – Wymagania psychofizyczne i zdrowotne

Przykład zastosowania w opisie – zawód doradca zawodowy:

Dla pracownika wykonującego zawód doradca zawodowy ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność układu oddechowego,
• sprawność narządów równowagi;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• ostrość wzroku,
• ostrość słuchu,
• zmysł równowagi,
• spostrzegawczość,
• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• rozróżnianie barw,
• zręczność rąk,
• zręczność palców;

w kategorii sprawności i zdolności

• uzdolnienia organizacyjne,
• zdolność nawiązywania kontaktu z ludźmi,
• zdolność koncentracji uwagi,
• podzielność uwagi,
• rozumowanie logiczne,
• wyobraźnia i myślenie twórcze,
• predyspozycje do postępowania z ludźmi,
• zdolność słuchania i wyciągania konstruktywnych wniosków,
• zdolność formułowania i prezentowania opinii,
• łatwość wypowiadania się w mowie i w piśmie;

w kategorii cech osobowościowych

• tolerancyjność,
• komunikatywność,
• gotowość do pracy indywidualnej,
• odpowiedzialność za działania zawodowe,
• odporność emocjonalna,
• wytrwałość i cierpliwość,
• asertywność,
• empatia,
• szacunek dla godności człowieka,
• gotowość do współdziałania,
• samokontrola,
• samodzielność,
• ciekawość poznawcza,
• wysoka kultura osobista,
• elastyczność i otwartość na zmiany,
• wychodzenie z własną inicjatywą,
• gotowość do ustawicznego uczenia się oraz dzielenia się wiedza,
• gotowość do wprowadzania zmian,
• optymizm,
• miła aparycja,
• zainteresowania społeczne.

Wymagania zdrowotne

Ze względu na wydatek energetyczny praca doradcy zawodowego zaliczana jest do prac lekkich. Przeciwwskazaniem do pracy w zawodzie doradca zawodowego są:

• wszelkie dysfunkcje, które mogłyby ograniczyć możliwość swobodnego porozumiewania się, np. schorzenia strun głosowych, słaba ekspresja werbalna i wady wymowy,
• wady i dysfunkcje narządu wzroku znacznego stopnia, które nie mogą być skorygowane szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi,
• dysfunkcje narządu słuchu znacznego stopnia, które nie mogą być skorygowane aparatem słuchowym,
• choroby o podłożu psychicznym uniemożliwiające pracę z ludźmi,
• niepełnosprawność intelektualna.

Większość wymienionych powyżej przeciwwskazań do pracy w zawodzie doradcy zawodowego nie ma charakteru bezwzględnego, a możliwość wykonywania pracy, w indywidualnym przypadku, zależy od decyzji lekarza medycyny pracy oraz przystosowania stanowiska pracy i specyfiki miejsca pracy.

Jest to miejsce pracy w strukturze organizacyjnej, np. przedsiębiorstwa, instytucji, organizacji, w ramach którego pracownik wykonuje zadania zawodowe stale lub okresowo. Do prawidłowego wykonywania zadań na danym stanowisku pracy konieczne jest posiadanie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych właściwych dla kompetencji zawodowych wyodrębnionych w zawodzie.

Zastosowanie:

• W opisywaniu zbioru informacji o zawodzie:
  
  • 2.2 – Opis pracy i sposobu jej wykonywania
  • 3.1 – Zadania zawodowe
  • 3.2 – Kompetencja zawodowa Kz1
  • 3.3 – Kompetencja zawodowa Kz2
  • 3.4 – Kompetencja zawodowa Kzn

Przykład zastosowania w opisie – zawód doradca zawodowy:

Opis pracy

Doradca zawodowy udziela porad i informacji indywidualnych w formach stacjonarnych i na odległość oraz prowadzi zajęcia grupowe. Dostarcza specjalistycznej pomocy w poznaniu świata zawodów, własnych zainteresowań i predyspozycji, a także w wyborze zawodu, kierunku kształcenia, planowaniu ścieżki edukacyjnej, określeniu obszarów doskonalenia zawodowego lub przekwalifikowania, sposobu potwierdzenia kwalifikacji, podjęciu lub zmianie pracy i aktywnym poruszaniu się po rynku pracy. Wspiera proces uczenia się jednostki przez całe życie oraz adaptację do nieustannie zmieniających się warunków i otoczenia.

Z pomocy doradcy zawodowego korzysta bardzo szeroka grupa odbiorców, w tym: dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, młodzież szkolna, słuchacze i studenci, rodzice i opiekunowie, osoby dorosłe na rynku pracy – bezrobotni, poszukujący pracy, bierni zawodowo i pracujący, a także osoby w wieku poprodukcyjnym i seniorzy. Coraz częściej z pomocy doradcy zawodowego korzystają również osoby różnej narodowości przebywające na terenie Polski.

Doradca zawodowy pomaga także pracodawcom w prowadzeniu rekrutacji (naboru)²⁹ na stanowiska wymagające od kandydatów specjalnych predyspozycji psychofizycznych, wykorzystując m.in. testy zawodoznawcze³⁵ i inne narzędzia oraz metody, a także współpracuje przy realizacji procesów restrukturyzacji zatrudnienia, szczególnie przygotowując osoby tracące pracę do przekwalifikowania się i/lub poszukiwania pracy.

W swoich działaniach doradca zawodowy wykorzystuje nowoczesne narzędzia diagnostyczne¹⁴, metody aktywizujące¹³, technologie informacyjno-komunikacyjne³3 oraz uwzględnia perspektywę międzykulturowości, równości, dostępności, a także inne aspekty mające wpływ na edukację i rynek pracy.

Jednym z wymiernych efektów doradztwa zawodowego zarówno na rzecz młodzieży, jak i osób dorosłych, jest opracowanie indywidualnego planu działania, na który składają się m.in. cele edukacyjne i/lub zawodowe, sposoby ich osiągnięcia oraz czas przeznaczony na realizację planu. W szkołach cykl zajęć z doradztwa zawodowego⁴⁰ powinien być zakończony przygotowaniem przez ucznia, we współpracy z doradcą zawodowym, indywidualnego planu działania, indywidualnego portfolio kariery, czyli teczki ze zgromadzonymi materiałami i innymi efektami pracy ucznia na zajęciach. W przypadku osób dorosłych indywidualny plan działania, zwany IPD, opracowywany jest przez doradcę zawodowego we współpracy z klientem i koncentruje się głównie na celach i działaniach zmierzających do podjęcia pracy. Niekiedy indywidualny plan działania bywa nazywany indywidualnym projektem aktywizacji lub indywidualnym planem aktywizacji.