Kurs dla mentora w sektorze eko-przemysłu

Celem ewaluacji jest ułatwienie oceny programu mentoringu oraz, poprzez analizę zebranych danych, opracowanie wniosków na temat jakości, wartości, znaczenia i istoty programu. Efekty te można rozpowszechniać wśród podmiotów mających żywotny interes w programie (interesariusze) oraz wykorzystywać do poprawy jakości programu.
Ewaluacja to najważniejszy etap programu mentoringu; rezultaty ewaluacji mogą determinować los programu. Dlatego też konieczne jest prawidłowe przeprowadzenie ewaluacji i uniknięcie następujących pułapek:

• Nieuczciwe oceny przez ewaluatora
• Zastosowanie nieprawidłowych metod ewaluacji
• Niezrozumienie zebranych danych
• Fałszywe przedstawienie zebranych danych
• Z powodu braku doświadczenia/zasobów w procesie ewaluacji idzie się na skróty

Ewaluacja to wartościowy proces, ponieważ daje szansę na użycie jej wyników w celu dokonania pozytywnych zmian bieżącego programu mentoringu lub może stanowić zachętę do uruchomienia programu pilotażowego w większej liczbie działów.
Programy mentoringu wdrażane w organizacji mogą różnić się wielkością i konstrukcją. Ta różnica może wynikać z wielu czynników, np.:

• Rozmiar organizacji
• Liczba działów w organizacji
• Dostrzegana potrzeba programu mentoringu
• Dostępność zasobów
• Czas obecności programu mentoringu (tj. może być pilotażowy w jednym lub dwóch działach, przed jego uruchomieniem w całej organizacji)

Poniższe schematy pokazują potencjalne różnice pomiędzy dwoma różnymi strukturami programu mentoringu.

Schemat pokazujący program mentoringu w trzech działach

Schemat pokazujący mały program mentoringu

Proces ewaluacji wykorzystujący myślenie krytyczne to podejście systemowe, które:

• Identyfikuje założenia, zgodnie z którymi Twoja strategia, inicjatywa lub program będzie działać.
• Określa, jakiej zmiany się spodziewasz podczas wdrożenia zaplanowanych działań i po nim.
• Zbiera i analizuje dane, aby zrozumieć, co się stało.
• Komunikuje, interpretuje i analizuje rezultaty.
• Pozwala podejmować świadome decyzje o wprowadzeniu ulepszeń.

Myślenie krytyczne to systemowy proces zbierania i analizowania danych w celu opowiedzenie historii o swojej strategii, inicjatywy, programie, polityce lub organizacji.

Ewaluacja to podejście kolaboracyjne, które uwzględnia kilku interesariuszy, w tym:

• Strony zaangażowane w finansowanie programu
• Personel organizacyjny
• Uczestnicy programu mentoringu
• Członkowie zarządu
• Organizacje uczestniczące (np. zaangażowani ewaluatorzy zewnętrzni)
• Decydenci

Proces ewaluacji powinien się koncentrować na użyteczności, tj. efekty ewaluacji powinny być praktyczne i przydatne dla użytkowników końcowych/interesariuszy. Dlatego też ewaluacja powinna uwzględniać:

• Wdrożenie i oddziaływanie jako ciągły proces oraz to, na czym powinny się opierać działania, a nie co zastępować
• Istniejące systemy informacyjne wspierające ulepszenia, które mogą trwać w czasie
• Dotychczasowe lekcji zdobyte podczas badań, wraz z bieżącymi oczekiwaniami interesariuszy
• Oczekiwane efekty i to, jak rzeczywistość może się różnić od teorii
• Wartość efektów, które zostaną uzyskane w procesie ewaluacji

Program mentoringu wdrożony w organizacji wpłynie na strategię monitorowania i ewaluacji. Mały program z niewielką liczbą aktywnych użytkowników (np. mentor, podopieczny, kierownik mentoringu) będzie potrzebował innego podejścia do ewaluacji niż np. program mentoringu dla organizacji, z wieloma uczestnikami i poziomami. Dodatkowo, program mentoringu może być formalny lub nieformalny, niezależnie od liczby zaangażowanych osób.

Formalny program mentoringu częściej ma zasady i procedury, które będą wartościowe przy planowaniu monitorowania i ewaluacji. W tym punkcie omówione zostaną metody i techniki oceny programu mentoringu. Umożliwi to podjęcie świadomej decyzji podczas opracowywania własnego planu ewaluacji.