M3.06. Przygotowanie ewaluacji procesu mentoringu

5. Plan ewaluacji

5.1. Rodzaj ewaluacji

Pożądany rodzaj ewaluacji zależy od etapu, na którym jest strategia, inicjatywa lub program oraz od celu ewaluacji. Rodzaj ewaluacji to nie to samo, co metodologia ewaluacji. Po określeniu rodzaju, który powinien zostać użyty – i w zależności od tego, co chce się osiągnąć od procesu ewaluacji – można zdecydować o zastosowaniu danego podejścia.
Zasadniczo wyróżniamy trzy główne rodzaje ewaluacji, a każdy z nich pełni określoną funkcję i
odpowiada na pewne pytania:

Monitorowanie wyników
Ewaluacja procesu lub formatywna
Ewaluacja rezultatu lub sumatywna

Czasem niezbędne jest przeprowadzenie tych trzech rodzajów ewaluacji jednocześnie.
Poniżej znajduje się tabela przedstawiająca kluczowe rodzaje ewaluacji, ich cel, rodzaje informacji, które gromadzą, oraz czas ich przeprowadzenia.

	Cel	Rodzaje pytań, na które odpowiada	Czas
Monitorowanie wyników	Zapewnia odpowiedzialność za działania programu. Pokazuje, że zasoby w programie są użyte zgodnie z zamierzeniem, i że są dobrze zarządzane. Monitoruje i raportuje w sprawie postępów w kierunku wcześniej ustalonych celów. Przekazuje kierownictwu wczesne ostrzeżenia o problemach.	Czy działania w programie przeprowadzono zgodnie z planem? Czy produkty i usługi zostały wygenerowane i zapewnione w drodze działania zgodnie z planem? Czy działanie zrealizowało to, co miało zrealizować?	Monitorowanie wyników może być przeprowadzone przez czas trwania strategii, inicjatywy lub programu, od początku do końca.
Ewaluacja procesu lub formatywna	Chce zrozumieć, czy program jest wdrażany tak, jak planowano i zgodnie z harmonogramem. Ocenia, czy program wytwarza zamierzone rezultaty. Identyfikuje mocne i słabe strony programu. Kluczowe dla wprowadzania zmian w programie.	Czy program wdrażano zgodnie z planem, a jeżeli nie, to dlaczego? Co zadziałało, a co nie zadziałało i dlaczego? Co trzeba poprawić i jak?	Ewaluacja procesu lub formatywna powinna być przeprowadzona na etapie rozruchu i gdy elementy programu są wciąż dostosowywane.
Ewaluacja rezultatu lub sumatywna	Bada, czy program osiągnął pożądane rezultaty Ocenia, co sprawiło, że program był skuteczny lub nieskuteczny. Ocenia, czy działanie jest trwałe i możliwe do odtworzenia.	Jakie zmiany program wprowadził lub do jakich się przyczynił? Jakie zmiany działanie wprowadziło lub do jakich się przyczyniło? Jak działanie będzie utrwalone lub odtworzone?	Ewaluacja rezultatu lub sumatywna powinna być przeprowadzana, gdy oczekuje się powstania rezultatów pośrednich i bezpośrednich, zwłaszcza, gdy działanie trwało trochę czasu, lub uważa się je za „dojrzałe” lub „stabilne” (tj. nie jest już dostosowywane i korygowane.)